گفت‌وگوهای ایران و 1+5 از آن جهت در وین ناتمام ماند که
مذاکره‌کنندگان تصمیم گرفتند برای رایزنی و دریافت راه‌حل‌های نهایی به
پایتخت‌هایشان بازگردند. بنابراین ناتمام ماندن مذاکرات به معنای شکست آن
نیست. برای پاسخ به ادعای کسانی که بحث شکست مذاکرات را پیش می‌کشند باید
گفت دوطرف مذاکره‌کننده تصمیم گرفتند به نحوی بر اساس مصالح و منافع خود
پرونده هسته‌ای ایران را حل و فصل کنند. بنابراین قرار شد تلاش برای تدوین
توافقنامه جامع هسته‌ای آغاز شود و مذاکرات اخیر در وین در این راستا صورت
گرفت. هدف از این مذاکرات رسیدن به یک موافقتنامه است و باید دانست تدوین
موافقتنامه هسته‌ای با توجه به مشکلات امروز و مسائل مرتبط با پرونده
هسته‌ای ایران مصائب و حاشیه‌های بسیار زیادی دارد. همچنین آگاهان به خوبی
واقفند که مذاکرات وین و ژنو دارای تفاوت‌های اساسی با یکدیگر هستند. در
نشست ژنو طرفین به یک بیانیه مشترک قناعت کردند اما در نشست وین تلاش برای
تدوین یک موافقتنامه آغاز شد؛ بنابراین همگان آگاهند که تدوین این
موافقتنامه زمان زیادی را می‌طلبد و به اصطلاح نقطه، ویرگول و کلمات هستند
که سرنوشت مذاکرات را روشن می‌کنند. کند شدن روند مذاکرات از این رو قابل
درک و پیش‌بینی بود که حتی کارشناسان و مذاکره‌کنندگان نیز به آن اذعان
داشتند. در بین مسائل مختلفی که ذهن مذاکره‌کنندگان را درگیر می‌کند مساله
موشک‌های IBM و چاشنی است که به صورت حاشیه‌ای ذهن مذاکره‌کنندگان را به
خود مشغول داشته است. این مساله را مدیرکل آژانس هم پیش‌تر اشاره کرد. به
دلیل وارد شدن مسائل حاشیه‌ای به متن مذاکرات یکی از دلایل کند شدن دستیابی
به توافق را می‌توان همین امر و مسائل مشابه برشمرد. تحلیلگران اما برخلاف
افراد بدبین معتقدند مذاکرات تا رسیدن به نتیجه ادامه پیدا می‌کند حتی اگر
بیش از 6 ماه زمان ببرد چرا که تهران و پایتخت‌های 1+5 به این توافق نیاز
دارند. در ماه‌های گذشته شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی به گونه‌ای رقم خورده
که مذاکره برای حصول توافق هسته‌ای را اجتناب‌ناپذیر می‌کند. از سوی دیگر
باید دانست که توقف در مذاکرات، امری طبیعی در دیپلماسی است بنابراین
انتظار می‌رود رسانه‌ها و فعالان سیاسی بیشتر به ادبیات و تحلیل‌های خود در
روزهای اخیر توجه کنند. طبعا پیش‌بینی شکست زودهنگام تدوین پیش‌نویس
توافقنامه هسته‌ای؛ تحلیلی شتابزده و ممکن است از روی عدم آگاهی کافی و
کارشناسانه باشد. انتظار می‌رود فعالان سیاسی و رسانه‌ای کشور، تحلیل‌های
خود را با شرایط موجود بسنجند و از تحلیل‌های ناپخته که حاکی از عدم آشنایی
با اصول دیپلماسی است دوری ورزند. چنانکه بسیاری از تحلیلگران بر این
باورند که مشکلات اقتصادی دو طرف را مجبور خواهد کرد در آینده نزدیک دور یک
میز بنشینند و در کوتاه‌مدت به توافق برسند.
* کارشناس حقوق بین‌الملل