٠ راهکار برای جهانی‌سازی بدون فقر
بیش
از هزارو٢٠٠میلیون‌نفر در جهان امروز زیر خط فقر زندگی می‌کنند. بیش از
نیمی از مردم ساکن این کره خاکی روزانه درآمدی کمتر از سه دلار دارند.
برای تامین آب آشامیدنی سالم، غذای کافی، بهداشت و مکانی برای زیستن و
آموزش به همه مردم جهان، سالانه به مبلغی معادل ۸۰ تا صدمیلیارددلار نیاز
است. این مبلغ تنها برابر نصف درآمد سالانه چهار نفر از ثروتمندترین مردم
جهان و نیز بسیار کمتر از نصف هزینه‌های تسلیحاتی سالانه است.
به نظر پروفسور هانس آبراهامسون، مدرس دانشکده تحقیقات صلح در دانشگاه شهر
گوتنبرگ سوئد، فقر موجود در بخش‌های وسیعی از جهان امروز معضل بزرگی است که
خود به‌تنهایی بستر بسیار مناسبی برای رشد و گسترش درگیری‌های خشونت‌آمیز و
تروریسم است و البته جهانی‌شدن تحت مدیریت نولیبرالیسم نیز بستر اصلی رشد و
توسعه نابرابری در جهان است اما از طرفی تاریخ هم فرصتی طلایی برای
دگرگونی فراهم کرده است. آبراهامسون تصریح می‌کند روش تولید و الگوی مصرفی
باید مناسب با امکانات زیست‌محیطی جهان باشد، تا بتوان به ساختاری که در
بلندمدت مورد‌نظر بوده و برای آن تلاش می‌شود، دست یافت. چرا که شیوه تفکر
امروز، این خطر را به همراه دارد که به دلیل محدودیت‌های محیط زیست و قدرت
خرید نازل کشورهای فقیر، تولیدات و خدمات لوکس سرمایه‌داری شبکه‌ای تنها در
راستای پاسخگویی به نیازهای بخش کمتری از شهروندان دنیا که قدرت خرید آنها
را دارند، سمت‌گیری کنند. به‌عبارت‌دیگر، این خطر وجود دارد که ما در
آینده شاهد درغلطیدن نظم تولیدی موجود به نوعی آپارتاید بین‌المللی باشیم.
بخش زیادی از سکنه روی زمین هر روز بیش‌از‌پیش در حاشیه سیستم تولید و مصرف
قرار می‌گیرند. شتاب بیشتر اقتصاد بازار به روش کنونی، ماحصلی جز تبدیل
جهان زندگی به جامعه تحت سیطره اقتصاد بازار که در آن هر روز عرصه‌ها و
بخش‌های بیشتری از زندگی ما انسان‌ها به‌کالا تبدیل می‌شود، ندارد. برای
مهار کردن این شتاب، جهان غرب نیز باید به‌نوعی‌دیگر از مدرنیته روی آورد.
هدف از طرح شعار «زندگی ما کالا نیست» یادآوری این نکته است که داشتن یک
سرپناه، دسترسی به آب سالم، غذا، بهداشت و شرایط مناسب توسعه یک زندگی
درخور شأن و کرامت انسانی باید جزء حقوق پایه‌ای، اولیه و بی‌چون‌وچرای
همگانی باشد، نه آذین‌بند چند قرارداد تجاری بین‌المللی.
او در پاسخ به پرسش «آیا جهانی بهتر می‌توان ساخت» این برنامه را در کتاب
«یک فرصت طلایی؛ تئوری و استراتژی برای جهانی‌شدن» پیشنهاد می‌کند که مبتنی
بر ٢٠ راهکار است. از جمله این راهکارها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
١- کمک‌های اقتصادی بین‌المللی به کشورهای فقیر باید تا میزان سه برابر افزایش یابند تا زمینه را برای ایجاد یک قرارداد اجتماعی بین‌المللی و تضمین حق برخورداری انسان‌ها از غذا، آب سالم، لباس، سرپناه، برق و انرژی خانگی، بهداشت‌و‌درمان، آموزش و کمک‌هزینه فرزندان فراهم کند.
٢- منابع لازم برای توسعه و مبارزه با فقر را باید از طریق کاهش از هزینه سلاح‌های کشتار‌جمعی و تجارت اسلحه تامین کرد.
٣- افزایش منابع مالی و اختصاص آن برای مدیریت بحران‌ها تحت‌هدایت سازمان‌ملل‌متحد و حل مسالمت‌آمیز درگیری‌ها از طریق کمک به توسعه اقتصادی و اجتماعی.
٤- باشگاه غیررسمی همکاری کشورهای بزرگ که تحت نام G٨ فعالیت می‌کند، باید برچیده شود و فعالیت و وظایف آن باید به‌عهده سیستم به مراتب دمکراتیک‌تری از امروز، سازمان‌ملل‌متحد، گذاشته شود. باید اعضای ثابت شورای امنیت سازمان‌ملل‌متحد افزایش یابند و تصمیمات آن بر‌پایه تعامل اصولی اتخاذ شوند.
٥- پروتکلی تکمیلی باید به‌وجود آید برای نظارت بر اجرای قراردادها و موافقتنامه‌ها در چارچوب سازمان ملل‌متحد که در برگیرنده و تامین‌کننده امنیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باشد.
٦- قوانین و مقررات سازمان تجارت جهانی باید در پیروی از موافقتنامه‌ها و قراردادهای مربوط به سالم‌سازی محیط زیست تنظیم شوند.
٧- مذاکرات جاری گات در مورد خصوصی‌سازی بخش خدمات دولتی مانند آموزش و پرورش، بهداشت و درمان عمومی، آب و فرهنگ باید قطع شوند و تحقیقات جامع و دقیقی از پیامدهای مقررات‌زدایی صورت گیرد.
٨- تنظیم اصول معینی که وظیفه نظارت بر چگونگی دستکاری و لقاح ژنتیکی و تاثیرات جانبی آن بر سلامتی انسان‌ها و طبیعت را داشته باشند.
٩- حمایت از «جنبه‌های تجاری حق مالکیت معنوی» که فعلا سازمان تجارت جهانی مسوولیت آن را به عهده دارد، باید از این سازمان گرفته شود و در اختیار پارلمان کشورها یا سازمان جهانی مالکیت سرمایه‌های معنوی جهان قرار گیرد.
١٠- شرکت‌های فراملی را باید مجبور کرد از مفاد منشور حقوق بشر در مورد حق برخورداری افراد از کار و ایمنی محیط کار و نیز موافقتنامه‌های مربوط به سلامت محیط زیست پیروی کنند.
١١- یارانه‌های مربوط به صادرات تولیدات کشاورزی در کشورهای صنعتی باید متوقف شوند و سیاستی مبتنی بر اصل احترام به مشروعیت استقلال مواد غذایی ملت‌ها، یعنی حق تصمیم‌گیری بر چگونگی خط تولید و سمت و سوی آن، کانال‌های توزیع و الگوی مصرف اتخاذ شود.
١٢- افزایش دسترسی کشورهای فقیر به بازارهای صادراتی به‌ویژه در مورد اقلام و محصولات کشاورزی و تولیدات نساجی. فشار و پیش‌شرط لیبرالیزه‌کردن تجارت کشورهای تهیدست باید برداشته شود
١٣- ایجاد نوعی نهاد بازرسی مالی بین‌المللی که وظیفه‌اش براساس تصمیمی سیاسی، تنظیم و قانونمندکردن بازار مالی و کاستن از میزان بورس‌بازی باشد. باید مراکز و مناطقی که بهشت مالیاتی نامیده می‌شوند برچیده شوند و ایجاد چنین مناطق امنی ممنوع اعلام شود. به کشورهای فقیری که برای کسب درآمد به این سوداگری تن در می‌دهند، پیشنهادهای دیگری جهت کسب درآمد داده شود.
١٤- فعالیت بانک‌های مرکزی کشورها، بانک‌های مرکزی همکاری‌های منطقه‌ای و نیز صندوق بین‌المللی پول باید شفاف و علنی باشد. این موسسات باید با کمیسیون‌های مالی پارلمان کشورها همکاری بیشتری داشته باشند.
۱۵- بدهکاری‌‌های مربوط به همکاری‌های سه‌جانبه و چندجانبه کشورهای فقیر باید بدون هیچ‌گونه قید‌و‌شرطی بخشوده شوند و اعتبارات مالی آنها درخصوص دریافت کمک‌های اقتصادی افزایش یابند.