تاثیرات گرمایش زمین بر محیط زیست

تاثیرات گرمایش زمین بر محیط زیست

اثرات گرمایش جهانی بر محیط زیست
حقایقی درباره گرمایش جهانی که باید بدانید

نویسنده: محمد علی گرجی*


گرمایش جهانی دقیقا به چه معناست؟ گرمایش جهانی به طور اصولی به معنای افزایش درجه حرارت زمین است، این پدیده مختص قرن بیستم و بیست و یکم نیست. در واقع این موضوع در زمان های گذشته و قبل از به وجود آمدن اتمسفر زمین، توده های زمینی و اقیانوس ها به وقوع پیوسته است. دمای سطح زمین به طور متوسط ٥٩ درجه فارنهایت است و طی صدها سال گذشته این درجه حرارت حدود یک درجه افزایش یافته است. تا سال ٢١٠٠ میانگین تغییرات در درجه حرارت زمین می تواند از دو و نیم درجه فارنهایت تا ده درجه فارنهایت باشد که به نظر می رسد برای ذوب کردن یخچال ها و توده های یخی قطب کافی باشد.
    علل گرمایش جهانی
    گرمایش جهانی تاکنون به طور طبیعی رخ داده و پس از این هم رخ خواهد داد. اینکه چرا در این زمان به نگرانی ما تبدیل شده، این است که اقدامات و اعمال انسانی به طور گسترده ای به درصد وقوع و شدت آن دامن زده است. با ظهور پدیده صنعتی شدن و بی توجهی به محیط زیست، انسان ها با تسهیل کردن انتشار اثرات گازهای گلخانه ای موجب بالارفتن میانگین درجه حرارت جهانی شدند.
     این روند حدود ٢٤٠ سال پیش، یعنی با تولد انقلاب صنعتی شروع شد. با استخراج و سوزاندن بیشتر و بیشتر سوخت های فسیلی، گازهای استخراج شده همراه آن در جو زمین آزاد شدند. اخیرا برآورد شده است که ٧٥ درصد از افزایش میزان دی اکسید کربن در جو زمین در اثر احتراق این سوخت های فسیلی به وجود آمده است.
     پدیده گرمایش جهانی متاثر از انتشار گازهای گلخانه یی است و با تغییرات در اثرات گازهای گلخانه یی مرتبط است. ترکیب گازها به طور طبیعی در جو زمین رخ می دهد و این عمل برای محافظت و نگهداری از گرما است. این گازها شامل دی اکسید کربن، متان، اکسید نیتروژن و بخار آب است. از این تعداد، بخار آب گاز گلخانه ای غالب و شایع در فضا است. گرمایش کره زمین و اثرات گلخانه ای یکسان نیستند. اثرات گلخانه ای اشاره به یک روند طبیعی است که در جو زمین رخ می دهد. اگر این فرآیند مختل شود، آنگاه می تواند منجر به گرم شدن کره زمین شود.
     همان طور که اشعه های خورشید به زمین اصابت می کند، گرمای حاصل به جو زمین برمی گردد، جایی که در آن این گازها تشکیل گرما می دهند و کره زمین را گرم می کنند. این یک روند طبیعی اهمیت دار است و شرایط بقا و رشد و ترقی را برای اشکال مختلف حیات فراهم می کند. اشکالات تنها زمانی رخ می دهد که این گازها ترکیب می شوند و حرارت بیش از حدی تولید می کنند و در نتیجه موجب گرم شدن جو زمین می گردند.
     با بالارفتن میانگین درجه حرارت کره زمین اثرات آن بر توده های زمینی و سطح آب دریا ها ظاهر می شود. پوشش یخی قطب همراه با یخچال های قطبی ذوب می شوند و منجر به بالاآمدن سطح آب دریاها و گرم تر شدن آن می شوند. در صورتی که روند گرمایش زمین کند نشود، برآورد می شود در انتهای قرن سطح دریاها از ٤ اینچ به ٤٠ اینچ افزایش یابد.
     گرمایش جهانی همچنین می تواند بر رفتار بادها تاثیرگذار باشد و نیز رخدادهای آب و هوایی خشک تر و خشن تر، همراه با وقوع مکرر توفان های شدید تر را تقویت نماید. با وجود هوای گرم تر بر روی زمین، آب های ناشی از باران های سنگین نمی توانند زیاد بر سطح زمین باقی مانده و زمین را آبیاری کنند بلکه به سرعت تبدیل به بخار آب می شوند. این امر تاثیر بسزایی روی عملیات کشاورزی در سرتاسر دنیا دارد.
     پدیده دیگری که با گرمایش جهانی مرتبط است پدیده النینو است. پدیده النینو برای هزاران سال رخ داده است و به طور مستقیم در نتیجه گرمایش جهانی نبوده است. با این حال، تغییر در میانگین درجه حرارت کره زمین می تواند بر تکرار و شدت آن تاثیرگذار باشد.
    انقلاب در کشاورزی نیز از دیگر عوامل تاثیرگذار بر گرمایش جهانی به شمار می رود. با نیاز روز افزون جوامع انسانی به زمین برای تبدیل جنگل ها به مناطق مسکونی و تجاری، زیست توده ها کمتر و کمتر می شوند و این موضوع موجب افزایش دی اکسید کربن در این مناطق می شود. از آنجایی که مقدار دی اکسید کربن توسط درختان و گیاهان کنترل می شود، نبود اینها به افزایش این گاز کمک می کند.
     برآورد می شود حدود ٢٥درصد افزایش سالانه دی اکسید کربن که در جو زمین یافت می شود در اثر تغییرات شدید و استفاده بیش از حد از منابع طبیعی زمین است. همچنین اقدامات دیگر از قبیل جنگل زدایی، شورکردن آب ها، بیابان زایی و چرای بی رویه به گرمایش جهانی کمک می کنند. با این حال، بسیاری از دانشمندان گمان می برند و موافقند که این مساعدت ناچیز و غیر مستقیم است.
     کشورهای سراسر جهان در مواجهه با حقایق گرم شدن کره زمین صرفا به اثرات منفی آن، نه تنها بر سیاست و اقتصاد جهانی بلکه نسبت به شرایط و وضعیت بشر به طور کلی اذعان کرده اند. بسیاری از دولت های جهان دست زدن به برخی اقدامات برای مقابله با مشکل گرم شدن کره زمین از طریق معیارهای دقیق و شیوه های طراحی شده برای محافظت و احترام به محیط زیست را مورد تشوق و ترغیب قرار داده اند.
     اینکه این اقدامات چگونه می تواند به حفاظت طولانی مدت از سیاره ما کمک و مساعدت کند موضوعی است که به زمان نیاز دارد.
    *کارشناس ارشد روابط بین الملل