یک
زمانی که خیلی هم دور نبود در هر محله ای یک کتابفروشی وجود داشت، در
حقیقت همین لوازم التحریری های گرامی کتاب هم داشتند، هر چند طبیعتاً کتابی
مثل «تاریخ تمدن» ویل دورانت در مغازه آن ها به فروش نمی رسید، اما همین
که کتاب های ژول ورن، رمان های عاشقانه و شعرهای سهراب و پروین اعتصامی دم
دست مردم بود غنیمتی بود. کم کم کتابفروشی های هر محل شدند لوازم التحریری
و بعدش آن قدر اوضاع کتاب در کشور بد پیش رفت که حتی کتابفروشی های بزرگ
هم عملاً تبدیل شدند به محل فروش محصولات لوکس فرهنگی مثل پوستر شعرا،
دفترچه یادداشت های فانتزی و جعبه های فانتزی کادو و... اندک کتاب هایی هم
که گاهی در آن ها به چشم می خورد در حقیقت کتاب نیستند و جز ظاهر کتاب هیچ
شباهتی به این کالای فرهنگی و یار مهربان ندارند.
مجموعه پیامک از
جملات صرفا منتسب به کوروش کبیر، حسین پناهی و دکتر شریعتی در کنار یکسری
کتاب مثلاً روانشناسی که در واقع کتابسازی است و مجموعه ای از داستان های
کوتاه خارجی و داخلی بدون اجازه مولفان، که با نتیجه گیری های گُل درشت
مشابه سریال تُرکی «کلید اسرار» سعی می کنند به نوعی مخاطب را با ژست های
روانشناسانه جذب کنند و... کتابهای پرفروش ما هستند.
پس نباید به
همین آمارهای نصفه و نیمه مطالعه در کشور هم به عنوان شاخص نگاه کرد؛ چون
به خاطر کیفیت کتاب های موجود در بازار، محتوای مناسبی به مخاطب منتقل نمی
شود. از طرفی کتاب های الکترونیک بدون اجازه مولف و ناشر عرضه می شوند بدون
آن که سودی شامل حال کسی شود که برای تألیف این کتاب ها زحمت کشیده، تا
بتواند اثر بهتری را عرضه کند.
در این اوضاع و احوال که مطالعه یکی
از عادت های جامعه ما نیست بهتر است، نگاهی به آمارهای جهانی بیندازیم. در
یک نظرسنجی که چندی پیش توسط مؤسسه NOP World Culture Score در 30 کشور
دنیا درباره سرانه استفاده از رسانه ها انجام گرفت، هندی ها کتابخوان ترین مردم دنیا نام گرفتند.
(البته چون معیارها در این تحقیقات متفاوت است، ممکن است در هر کار
تحقیقاتی متناسب با معیارها یک کشور اول باشد) در این نظرسنجی که با پرسش
از 30 هزار نفر بزرگسال (13 سال به بالا) انجام شد، مشخص شد میانگین جهانی
سرانه مطالعه 71/55 دقیقه در روز است. (در حالی که طبق برخی آمارها در کشور
ما حدود 2 دقیقه است) این جدول نتایج 10 کشور اول این فهرست را نشان می
دهد.
آنچه جالب توجه است حضور کشورهای آسیایی در رتبه های بالای
این فهرست است درحالی که آمریکا با سرانه 85/45 دقیقه ای و انگلیس با سرانه
42/45 دقیقه ای به ترتیب در رتبه های 23 و 26 این فهرست قرار گرفته اند که
این امر با توجه به وجود رسانه های تصویری (سینما و تلویزیون) قدرتمند در
این کشورها قابل توجیه است. در خور ذکر است در این آمارگیری میزان خواندن
روزنامه از کتاب جدا نشده است.
منبع: روزنامه لس آنجلس تایمز.